HİPOFİZ ADENOMU
Beynin bir uzantısı şeklinde tıpkı bir kiraz gibi ince bir sapla beyine bağlı bulunan hipofiz bezi, vücudumuz için hayati bir öneme sahip hormonların salgılandığı ve diğer bazı hormonların kontrol edildiği iç salgı bezidir. Hipofiz adenomu ise bu bezde yer alan hücrelerden kaynaklanan iyi huylu tümörlerdir.
Hipofiz bezi içermiş olduğu farklı hücre grupları nedeniyle, gelişen tümörler de birbirinden çok farklı özellik ve etkiye sahiptirler. Örneğin süt üretimini uyaran prolaktin salgılayan hücrelerden ortaya çıkan tümörlere prolaktinoma, büyüme hormonu üreten hücrelerden kaynaklanan tümörlere somatotrop adenom, kortizol üretimini uyaran ACTH üreten hücrelerden gelişenlere kortikotrop adenom, tiroit bezini uyaran TSH üreten tümörlere tirotrop adenom, erkek ve dişi organlarını etkileyen LH ve FSH üreten tümörlere gonadotrop adenom, hormon üretmeyenlere fonksiyonsuz adenom vb gibi isimler alan pek çok adenom tipi vardır. Bir adenomda bu hormonların biri, bir kaçı veya hiçbirinin salgılanmadığı da olabilir. Adenomlar bahsettiğimiz bu tiplere göre oldukça farklı özellikler, davranışlar göstermekte ve tedavileri de bir o kadar değişmektedir.
Hipofizdeki adenomlardan sadece prolaktinoma tipinde ilaç tedavisiyle büyük oranda başarı sağlanabilmektedir. Diğer tiplerde ise eğer endikasyon varsa ilk tedavi seçeneği ameliyat olmaktadır. Hipofiz adenomu tespit edilen hastada tüm bulgular değerlendirilip ilgili alanlar olan endokrinoloji, göz hastalıkları, KBB gibi bölüm hekimlerin de görüşü alınarak birkaç yol izlenmektedir. Birinci yöntem hastayı takip etmektir. Tedavi etmemizi gerektirebilecek bulgulara sahip olan hastalardan ilaca yanıt verebileceğini düşündüğümüz adenomlarda veya ameliyata uygun olmayacağını düşündüğümüz hastalarda ilaç tedavisini tercih etmekteyiz. İlaçtan fayda görmeyeceğini düşündüğümüz, ilaç kullanmasına rağmen ilacın etki etmediği veya yan etkilerinin kabul edilemez düzeyde olduğuna kanaat getirdiğimiz hastalarda ameliyata engel durum yoksa cerrahi tedavi önerilmektedir. Cerrahi veya ilaç tedavisinin yapılamayacağı veya başarısız olduğu durumlarda son tedavi seçeneğimiz ise ışın tedavisi olmaktadır.
Kısaca hipofiz adenomuna yaklaşımda kullanabileceğimiz yöntemleri sıralayacak olursak:
1) Tedavisiz takip
2) İlaç tedavisi
3) Cerrahi tedavi
4) Işın tedavisi
Hipofiz adenomunun tedavisine karar vermek oldukça karmaşık olduğundan konuyla ilgili pek çok bölüm bu karar mekanizması içerisinde yer almalı ve karar hasta ile birlikte verilmelidir.
Hipofiz adenomunun cerrahisinde açık cerrahi günümüzde %5 düzeylerine düşmüş, kapalı yani burun deliklerinden yapılan cerrahi yöntemlerden de giderek artan oranda en güvenilir yöntem olan endoskopik yöntemler tercih edilmeye başlanmıştır.
