Bel Fıtığı: Nedenleri, Belirtileri Ve Tedavileri

Bel fıtığı, omurların arasındaki disklerin yırtılması veya yerinden çıkması sonucu sinirlerin sıkışması ile oluşan bir hastalıktır. Bel bölgesi omurları arasında yer alan diskler, omurganın esnekliğini sağlayan ve darbeleri emen yastık görevi gören kıkırdak yapılardır. Bu diskler, dışta sert bir kabuk (annulusfibrosus) ve içte yumuşak bir çekirdek (nucleuspulposus) olmak üzere iki kısımdan oluşur.

Bel fıtığı, disklerin yırtılması veya yerinden çıkması sonucu sinirlerin sıkışması ile oluşur. Bu durum, bel ağrısı, bacak ağrısı, uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük gibi çeşitli belirtilere yol açabilir.

Bel Fıtığı Riskini Artıran Faktörler

Bel fıtığı riskini artıran kesin bir etken bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin riski artırabileceği düşünülmektedir:

• Ağır kaldırma
• Tekrarlayan hareketler
• Uzun süre aynı pozisyonda kalma
• Fazla kilo
• Yaşlanma
• Genetik faktörler

Bel Fıtığı Belirtileri

Bel fıtığı belirtileri, fıtığın boyutuna ve sinirlerin ne kadar sıkıştığına bağlı olarak değişebilir. Bel fıtığına sıklıkla görülen belirtiler şunlardır:

• Bel ağrısı
• Bacak ağrısı
• Uyuşma
• Karıncalanma
• Güçsüzlük
• Denge ve yürüme bozuklukları
• İdrar ve dışkı tutamama

Bel Fıtığı Teşhisi

Bel fıtığı tanısı, genellikle hastanın öyküsü ve fizik muayenesi ile konulabilir. Fizik muayenede, bel ağrısı, bacak ağrısı, uyuşma, karıncalanma gibi belirtiler değerlendirilir. Ayrıca, hastanın refleksleri ve kas gücü de kontrol edilir.

Bel fıtığı tanısını desteklemek için aşağıdaki tetkikler yapılabilir:

• Röntgen: Bel fıtığının boyutunu ve yerini belirlemeye yardımcı olabilir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Bel fıtığının en hassas tanı yöntemidir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Bel fıtığının boyutunu ve yerini belirlemeye yardımcı olabilir.

Bel Fıtığı Tedavisi

Bel fıtığı tedavisi, fıtığın boyutuna, sinirlerin ne kadar sıkıştığına ve hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre planlanır.

Ameliyatsız Tedaviler

Ameliyatsız tedaviler, bel fıtığının çoğu hastada etkili olan ilk tedavi seçeneğidir. Ameliyatsız tedaviler şunları içerir:

• İstirahat: Bel fıtığı ağrısının en önemli nedeni, omurganın aşırı yüklenmesidir. Bu nedenle, bel fıtığı olan hastalara genellikle istirahat önerilir.
• Fizik Tedavi: Fizik tedavi, bel kaslarının güçlendirilmesine ve omurganın hareket kabiliyetinin artırılmasına yardımcı olur.
• İlaç Tedavisi: Ağrı kesici, kas gevşetici ve iltihap önleyici ilaçlar, bel fıtığı ağrısının azaltılmasına yardımcı olabilir.

Bel Fıtığı Ameliyatı

Bel fıtığı cerrahisi,, ameliyatsız tedavilere yanıt vermeyen veya belirtileri şiddetli olan hastalarda uygulanabilir. Ameliyat, fıtığın çıkarılması veya sinirlerin sıkıştığı yerin açılması şeklinde yapılabilir.

Bel Fıtığı Riskini Azaltma Yolları

Bel fıtığından korunmak için aşağıdaki önlemleri almak faydalı olabilir:

• Ağır kaldırmayı sınırlayın.
• Tekrarlayan hareketlerden kaçının.
• Uzun süre aynı pozisyonda kalmayın.
• Fazla kiloluysanız, kilo verin.
• Düzenli egzersiz yapın.
• Doğru oturma ve ayakta durma pozisyonlarını öğrenin.

 Bel Fıtığı Ameliyatı

Bel fıtığı ameliyatı, üç ana türde yapılır:

• Açık Diskektomi: Bu ameliyat yönteminde, belde yaklaşık 5-6 cm’lik bir kesi yapılır. Bu kesiden kaslar ayrılarak fıtığın bulunduğu diske ulaşılır. Fıtığın içeriği çıkarılır ve diskin yırtık kısmı onarılır.
• Mikrodiskektomi: Bu ameliyat yönteminde, belde yaklaşık 1,5-2 cm’lik bir kesi yapılır. Bu kesiden özel aletlerle fıtığın bulunduğu diske ulaşılır. Fıtığın içeriği çıkarılır ve diskin yırtık kısmı onarılır.
• Endoskopik Diskektomi: Bu ameliyat yönteminde, belde yaklaşık 1-2 cm’lik bir kesi yapılır. Bu kesiden bir kamera ve özel aletlerle fıtığın bulunduğu diske ulaşılır. Fıtığın içeriği çıkarılır ve diskin yırtık kısmı onarılır.

Açık Diskektomi

Açık diskektomi, bel fıtığı ameliyatının en yaygın kullanılan yöntemidir. Bu yöntem, fıtığın boyutu büyükse veya sinirlerin sıkışması şiddetliyse tercih edilir.

Açık diskektomi ameliyatı, genel anestezi altında yapılır. Ameliyat yaklaşık 1-2 saat sürer. Ameliyattan sonra hasta genellikle 1-2 gün hastanede kalır.

Mikrodiskektomi

Mikrodiskektomi, açık diskektomi ameliyatına göre daha az invaziv bir yöntemdir. Bu yöntem, fıtığın boyutu küçükse veya sinirlerin sıkışması orta şiddetteyse tercih edilir.

Mikrodiskektomi ameliyatı, genel anestezi altında yapılır. Ameliyat yaklaşık 30-60 dakika sürer. Ameliyattan sonra hasta genellikle aynı gün taburcu edilir.

Endoskopik Diskektomi

Endoskopik diskektomi, mikrodiskektomi ameliyatına göre daha da az invaziv bir yöntemdir. Bu yöntem, fıtığın boyutu çok küçükse veya sinirlerin sıkışması hafif şiddetteyse tercih edilir.

Endoskopik diskektomi ameliyatı, genel anestezi altında yapılır. Ameliyat yaklaşık 30-60 dakika sürer. Ameliyattan sonra hasta genellikle aynı gün taburcu edilir.

Bel Fıtığı Ameliyatı Sonrası Bakım

Bel fıtığı ameliyatı sonrası, hastanın iyileşmesi için aşağıdakilere dikkat etmesi gerekir:

• Yatarken sırt üstü yatmak gerekir.
• Yan yatarken, bacak arasına yastık koymak gerekir.
• Ayağa kalkarken, yavaşça ve dikkatli bir şekilde kalkmak gerekir.
• Ağır kaldırmaktan kaçınmak gerekir.
• Düzenli olarak yürüyüş yapmak gerekir.

Bel fıtığı ameliyatı sonrası, hastanın iyileşmesi genellikle birkaç hafta sürer. Bu süre içinde, ağrı kesici ilaçlar ve fizik tedavi uygulanabilir.

Bel Fıtığı Ameliyatının Riskleri

Bel fıtığı ameliyatının bazı riskleri vardır. Bu riskler şunlardır:

• Enfeksiyon
• Kanama
• Sinir hasarı
• Yara yeri komplikasyonları

Bu riskler, ameliyatın yapıldığı yönteme ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişebilir.

Prof. Dr. Ömür GÜNALDI